Voor wie vragen zou hebben bij de foto hierboven: dit stukje gaat niet over het marxisme.
Ik wil het wel even hebben over de 'gebiedende wijs', dat wil zeggen over de uitgang van het werkwoord in een zin die een gebod uitdrukt.
Vroeger hing de spelling van het 'gebiedende' werkwoord af van het aantal mensen tot wie je je gebod richtte. Sprak je meer dan één persoon aan, dan kreeg het werkwoord een t achteraan.
Om die reden staat er op de affiche hierboven een t in het werkwoord verenigt.
Je kon de t ook vinden op borden die je aanspoorden om voorzichtig te rijden.
In het moderne Nederlands valt de t weg in de gebiedende wijs. Je zegt dus: kom hier, geef me het boek, rijd voorzichtig, wees stil ... ook als je meer dan één persoon aanspreekt.
Let wel: er is ook een 'beleefde' gebiedende wijs. In die beleefde gebiedende wijs gebruik je niet alleen een werkwoord maar ook een onderwerp, namelijk het woord u. Kijk maar even naar de volgende voorbeelden:
Rijd vooral voorzichtig.
Rijdt u vooral voorzichtig.
Luister even!
Luistert u even!
In de zinnen met een u-onderwerp moet er een t aan het werkwoord komen. Dat is logisch: het werkwoord krijgt de uitgang t omdat er een onderwerp u is waarnaar het moet 'luisteren'.
Misschien vraag je je af waarom er geen t komt aan het werkwoord in de volgende zin? Er staat immer een u.
Arbeiders, verenig u.
De taalvaardige lezer weet dat dit is omdat de u geen onderwerp is in de zin. Daarover meer in een volgend stukje!
Dit onthoud je:
- Taalgebruikers aller Nederlanden, schrijf geen t in de gewone gebiedende wijs van je werkwoord.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten