Mijn lijst met blogs

vrijdag 28 april 2017

Een teken van verbondenheid



Resie heeft een vraag over de kommapunt (of puntkomma). Wanneer plaats je dat teken nu eigenlijk? 
Je ziet de kommapunt niet zo vaak in tekst: blijkbaar aarzelen nogal wat mensen om het teken te gebruiken. 

De kommapunt kun je plaatsen tussen twee zinnen die zonder elkaar weinigzeggend zijn. De ene zin ligt als het ware in het verlengde van de andere. Wat links en rechts van het teken staat, is sterk met elkaar verbonden. Die verbondenheid is sterker dan bij een punt.
Voorbeeld
Jan is ziek; hij komt vandaag niet werken. 

Je hoort me niet zeggen dat de punt hier fout zou zijn. Als steeds in de taalregelgeving wordt veel aan het gevoel van de taalgebruiker overgelaten. Het sterk met elkaar verbonden zijn is immers niet iets wat exact meetbaar is. Je kunt trouwens stellen dat zinnen in een tekst sowieso inhoudelijk met elkaar verbonden zijn en logisch uit elkaar volgen. 

Misschien kunnen de stijlregels je helpen. Immers, plaats je een punt in het bovenstaande voorbeeld, dan krijg je een opeenvolging van twee korte zinnen met een gelijkaardige grammaticale structuur van onderwerp + werkwoord + de korte rest van de zin. Dat is geen mooie stijl.
Voorbeeld
Jan is ziek. Hij komt vandaag niet werken. 

Ik geef toe, ook in het tweede voorbeeld heb je die opeenvolging van korte, grammaticaal gelijkaardige zinnen. Door de kommapunt echter lijkt het meer aanvaardbaar, alsof je maar met één zin te maken hebt in plaats van met twee. 

Vergis je echter niet: wat links en rechts van de kommapunt staat, is grammaticaal een aparte zin (een hoofdzin dus) en heeft de woordvolgorde eigen aan de hoofdzin. 
Maak je van één van de hoofdzinnen een ondergeschikte zin (een bijzin), dan verandert de woordvolgorde: het werkwoord van de bijzin komt achteraan te staan. 
Voorbeeld 
Jan komt vandaag niet werken omdat hij ziek is. 

Merk ook op dat er geen spatie komt voor de kommapunt. Dat is geen spellingregel maar een typografische afspraak voor het Nederlands. In het Frans komt de spatie er wel. 


Dit onthoud je:


  • Je kunt verbondenheid uitdrukken met een kommapunt. Een ruiker bloemen lijkt me anders ook wel een leuk idee.









2 opmerkingen:

  1. Dank je! Mijn vermoeden klopte. Ik gebruik de ; best vaak. Als ik het goed begrijp kan ik er ook een bloempje tussen plaatsen 🌹😉

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dat lijkt me een reuzegoed idee. Ik schrijf naar de Nederlandse Taalunie om het voorstel te doen: bloemen i.p.v. leestekens. Neem je alvast een patent op de uitvinding? :)

      Verwijderen